کود نیتروژن و زمان مصرف آن بر کارایی مصرف نیتروژن و عملکرد کلزا (Brassica napus L.) به عنوان کشت دوم پس از برنج

برای تعیین مقادیر مناسب کود نیتروژن و زمان مصرف بهینه آن جهت دستیابی به حداکثر عملکرد دانه کلزا ( رقم هایولا 401( آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با 3 تکرار در اراضی شالیزاری مؤسسه تحقیقات برنج کشور دررشت در سال­های زراعی1386 -1384 به مدت دو سال اجرا گردید. فاکتور اول شامل مقادیر کود نیتروژن در سطوح صفر ،60، 120، 180 و240 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار (از منبع اوره) و فاکتور دوم نیز شامل زمان مصرف کود نیتروژن در سطوح به طور کامل هنگام کاشت،  زمان کاشت +  زمان ساقه­رفتن،  زمان کاشت +  زمان ساقه­رفتن +  قبل از گلدهی،  زمان 4-3 برگی + زمان ساقه­رفتن +  قبل از گلدهی و  زمان کاشت + زمان 4-3 برگی +  زمان ساقه­رفتن +  قبل از گلدهی بودند. صفات گیاهی مورد ارزیابی شامل میزان روغن دانه، عملکرد دانه و روغن، کارایی مصرف نیتروژن، کارایی زراعی نیتروژن، کارایی فیزیولوژیک نیتروژن و درصد بازیابی ظاهری نیتروژن دانه بودند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس مرکب نشان داد که بین مقادیر کود نیتروژن از نظر تمامی صفات به استثنای میزان روغن دانه تفاوت معنی­داری وجود داشت. تیمار کاربرد 60 کیلوگرم  نیتروژن در هکتار بیشترین کارایی زراعی، کارایی مصرف و کارایی فیزیولوژیک نیتروژن را به ترتیب با میانگین 45/12، 54/25 و 92/35  کیلوگرم بر کیلوگرم وتیمار 240 و 180 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به ترتیب با میانگین 2596 و 2505 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه را داشتند. در بین زمان­های مصرف نیتروژن نیز مصرف زمان کاشت+  زمان ساقه­رفتن +  قبل از گلدهی با میانگین 3/2155 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه و بازیابی ظاهری نیتروژن را با میانگین 91/38 درصد به خود اختصاص دادند. براساس نتایج این آزمایش به نظر می‌رسد که مصرف 180 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بیشترین بازیابی ظاهری نیتروژن، عملکرد دانه و روغن را دارا بود. همچنین مصرف کود نیتروژن در زمان ( زمان کاشت+  زمان ساقه­رفتن +  قبل از گلدهی)، به علت در دسترس بودن نیتروژن به مقدار مناسب در مراحل رشد گیاه و استفاده مطلوب از آن باعث کاهش تلفات نیتروژن از طریق آبشویی، نیترات­زدایی و تصعید گردیده و با افزایش جذب نیتروژن موجب افزایش عملکرد کلزا می‌گردد.